Ventilatiesystemen in scholen. Tips & tricks.

luchtafvoer plaatsen op platte en schuine daken

Kinderen zitten gemakkelijk 6u per dag in een klaslokaal, vaak met velen in één ruimte. Een goede luchtkwaliteit en circulatie is van primordiaal belang voor de gezondheid en het welzijn van leerlingen en personeel. Een goed ventilatiesysteem draagt bij tot een aangename leeromgeving, vermindert ziekteverzuim en bevordert de concentratie. Er zijn dan ook specifieke richtlijnen opgesteld rond de luchtkwaliteit, die we tijdens Corona angstvallig in het oog hielden. Maar ook nu nog zijn deze niet te negeren en zijn scholen verplicht om aan bepaalde specificaties te voldoen.

Waaraan moet een ventilatiesysteem voldoen?

Venilatiesystemen in scholen hebben hun specifieke vereisten.

Luchtkwaliteit: scholen moeten voldoen aan strenge eisen voor luchtkwaliteit. Dit omvat het verwijderen van verontreinigingen, zoals CO₂, vocht en allergenen.
De ventilatiecapaciteit moet minimaal 22 m³/h per uur per leerling zijn conform de EPB wetgeving. Om onder de 900ppm CO2 te blijven moet je echter rekening houden met minimaal 40m³/h per persoon.
Geluidsniveau: het ventilatiesysteem moet stil zijn. Geluidsoverlast kan de concentratie van leerlingen en docenten beïnvloeden.
Energie-efficiëntie: een school heeft al snel tientallen lokalen, dus het systeem moet energiezuinig zijn, rekening houdend met de milieu-impact en operationele kosten.
Onderhoud: het systeem moet eenvoudig te onderhouden zijn, met een toegankelijk ontwerp voor het vervangen van filters en andere onderdelen.

Ventilatiesystemen met warmterecuperatie

Voor schoolomgevingen is slechts 1 systeem werkbaar gezien de grootte orde van de debieten en dit is syteem D, met warmterecuperatie.

Systemen met een standaard platenwarmtewisselaar recuperen warmte uit de lucht, maar moeten het overtollige vocht wegwerken via een condensafvoer. Daarnaast zijn er ook systemen met een enthalpiewarmtewisselaar. Deze recuperen niet alleen warmte, maar ook vocht, waardoor te droge lucht in de winter vermeden wordt. Bijkomend voordeel is dat er geen condensafvoer nodig is, wat een hoop kosten en complexiteit vermijdt. Decentrale units Pichler LG1000 SKDE of LG1000SKS zijn uitgerust met een enthalpiewarmtewisselaar.

Centrale of decentrale ventilatie?

Je hebt 2 mogelijke manieren om een ventilatiesysteem op te zetten: centraal en decentraal.

Een centrale WTW unit bevat één grote luchtgroep met hoog debiet die verschillende lokalen zal ventileren. Om te vermijden dat alle lokalen geventileerd worden, terwijl er slechts één in gebruik is, kan er met vraagsturing gewerkt worden. Elk lokaal wordt dan via een VAV-systeem aangestuurd.

Decentrale WTW-units worden per lokaal geïnstalleerd, dus elke ruimte heeft een kleinere unit die lokaal de optimale luchtkwaliteit garandeert. Met decentrale units kan de installatie in een gans schoolgebouw in fases gebeuren, waardoor de kosten kunnen worden gespreid over een aantal jaren. In bestaande (school)gebouwen zijn decentrale units meestal de beste optie.

Wat kiezen?

Een centraal WTW systeem, zoals Flexit ProNordic, biedt een uniforme luchtverdeling en kan efficiënt grote ruimtes ventileren, wat resulteert in lagere installatie- en onderhoudskosten per vierkante meter. Daarnaast zorgt het voor een consistente luchtkwaliteit door de geïntegreerde warmteterugwinning. Het nadeel is echter dat de installatie complexer kan zijn en dat er meer ruimte vereist is voor leidingen en de unit zelf.

Gedecentraliseerde ventilatie units, zoals de Pichler LG1000 SKDE, zijn gemakkelijker en snel te installeren en bieden de mogelijkheid om specifieke ruimtes apart te ventileren. Bij een sterk wisselende bezetting per lokaal is dit een belangrijk voordeel naar energieverbruik.

Waarop letten bij installatie?

Locatie van de ventilatie-units: plaats de ventilatie-units strategisch, zodat ze een goede luchtstroom door de gehele school waarborgen. Vermijd hoeken en dode zones.
Dimensionering: zorg ervoor dat het systeem goed gedimensioneerd is. Te grote of te kleine systemen kunnen leiden tot inefficiëntie en verhoogde kosten. Ook de kanalen moeten goed gedimensioneerd zijn om energiezuinig te werken. Opteer voor galva kanalen met een hoge luchtdichtheidsklasse (Lindab) die tevens een hoog drukverlies vermijden. Anders resulteert dit in onnodige energiekosten en een te hoog geluidsniveau.
Geluiddempers: gebruik geluiddempers bij het installeren van ventilatiegroepen om geluidsoverlast te minimaliseren (zie blog geluiddemping). Dit kan via geluiddempers in het kanaalwerk of via geluiddempermodules specifiek ontworpen voor het toestel zoals bij een decentrale unit Pichler LG1000 SKDE of SKS.
Integratie met andere systemen: zorg ervoor dat de luchtgroep kan communiceren via bv. Modbus met een centraal gebouwenbeheersysteem. Dit voorkomt conflicten tussen de verschillende technieken en zorgt voor een comfortabele omgeving. Luchtgroepen Pichler en Flexit zijn standaard uitgerust met een Modbus aansluiting.
Gebruik van sensoren: overweeg het installeren van CO₂-sensoren om de ventilatie automatisch aan te passen aan het aantal aanwezige leerlingen. Dit verhoogt de efficiëntie, verbetert de luchtkwaliteit en verlaagt de energiefactuur.
Training en informatie: voorzie het personeel van informatie over het ventilatiesysteem, zodat zij begrijpen hoe ze het optimaal kunnen gebruiken en onderhouden.
Regelmatig onderhoud: plan regelmatig onderhoud om de efficiëntie van het systeem te waarborgen. Dit omvat het vervangen van filters, reinigen van ventilatoren, warmtewisselaar, enz... Dit kan o.a. uitgevoerd worden door de servicedienst van Climavent via een onderhoudscontract. Zo ben je zeker dat het nazicht niet vergeten wordt en tijdig gebeurt.
Brandveiligheid: maak een koppeling met de brandmeldcentrale, zodat de werking van de luchtgroep wordt stopgezet en de gemotoriseerde kleppen worden gesloten bij brand. Anders wordt de brand aangewakkerd via extra lucht en zuurstoftoevoer.

Conclusie

Een goed ventilatiesysteem in een school is essentieel voor een gezonde leeromgeving. Door de specifieke eisen in acht te nemen, de juiste systemen te kiezen en zorgvuldige installatiepraktijken te volgen, kan een juiste installatie veel bijdragen aan het welzijn van leerlingen en personeel. Bekijk hieronder 2 voorbeelden van een centrale en decentrale WTW-unit met hun eigenschappen.